Từ thuở Trời đất mới hình thành đã xuất hiện những tạo vật đầu tiên, gọi là những tạo vật nguyên thủy, theo thời gian đã phân ra chính tà. Những tạo vật có bẩm tính cao thượng hấp thụ Thần khí từ các vị Thần sáng thế, trở nên các vị Thần tự nhiên bảo hộ nhân gian. Còn những tạo vật cổ quái, có tà tâm thì dần dần tách mình về thế giới âm u quái dị, trở thành những ma quái viễn cổ, những hồng thủy mãnh thú, đối chọi với các Thần và gây hại cho con người.

Thời thượng cổ ba vị thần gồm Phục Hy, Thần Nông và Hoàng Đế được gọi là Tam Hoàng là ba vị đế vương tối cổ. Trong đó Thần Nông còn được gọi là Thần Nông Nghiệp người đã dạy cho dân Việt cách trồng và canh tác lúa nước cùng với Hoàng Đế là thủy tộc của tộc Hoa Hạ và ông cũng được xem là thủy tổ của họ Hồng Bàng trong truyền thuyết Việt Nam.

Tạm không nhắc đến ba vị thần kể trên mà nói về họ Hồng Bàng, họ Hồng Bàng bắt đầu từ Kinh Dương Vương. Vậy Kinh Dương Vương là ai thì phải kể đến Đế Minh. Cháu ba đời của Thần Nông tên là Đế Minh sinh ra Đế Nghi, Đế Minh nhân đi tuần thú phương Nam đến núi Ngũ Lĩnh thấy nơi này dưới nền trời cao mây trắng núi non hùng vĩ, cỏ cây tươi tốt, muôn giống muôn loài sinh sôi bèn đóng tại đó rồi cưới con gái của Vụ Tiên Nữ sinh ra một đứa con trai dung mạo đoan chính, thông minh phúc hậu, đặt tên là Lộc Tục. Đế Minh rất ưng ý lập đàn làm tế cáo trời đất, muốn chọn Lộc Tục nối ngôi, nhưng Lộc Tục quyết nhường lại cho anh là Đế Nghi. Đế Minh bèn lập con trưởng Đế Nghi cai trị đất Bắc (vua Nghi), còn Lộc Tục được phong Kinh Dương Vương cai trị phía Nam, đặt quốc hiệu là Xích Quỷ.

Kinh Dương Vương tư chất thông minh lại là con cháu Tiên Tộc nên bản thân phép thuật như thần, có thể đi đi lại lại giữa Thủy phủ. Ông kết duyên cùng Long Nữ là con gái Động Đình Quân long vương hồ Động Đình. Ít lâu sau cả hai hạ sinh một người con trai đặt tên là Sùng Lâm. Lớn lên Sùng Lâm vóc người cao lớn, thông tuệ và cũng như cha sức mạnh phi thường, một tay có thể nhấc bổng lên tảng đá hai người ôm. Do trong người có huyết thống Long tộc nên đi lại trên nước như đi trên cạn, lấy hiệu là Lạc Long Quân. (Lạc Long Quân được coi là thủy tổ và vị thần bảo hộ lớn nhất nước Nam.)

Đất phương Phong Châu thời thượng cổ có một cây lớn gọi là cây Chiên đàn, cây này có từ thời trời đất mới phân chia trong đục, thân cây cao hơn ngìn trượng cành lá xum xuê, tán thân cây xòe rộng che rợp tới mấy trăm dặm. Có chim hạc bay đến làm tổ đậu trắng xóa trên ngọn cây nên cũng gọi đất này là Bạch Hạc(thuộc Tam Giang, Bạch Hạc ngày nay).Tiếc thay nó không chẳng phải chính phái. Cây Chiên đàng là thứ cây quý hiếm, hương thơm kì ảo miên man, khiến ai ngửi thấy cũng say mê không tỉnh. Cây này đỉnh chạm mây xanh, rễ thông địa phủ, vì có bản sự mê hoặc như vậy, lại sẵn có sức mạnh tiên thiên của tạo vật thuở khai thiên lập địa, nên nuôi dưỡng tính kiêu căng cuồng ngạo, lâu ngày thành tinh, hình thành một con tinh bên trong nó, gọi là Mộc Tinh. Với sức mạnh kinh hồn hung hãn, cùng với bản tính quỷ quyệt khôn ngoan, biết che dấu bản tính yêu tinh bằng hình hài một nam nhân đẹp đẽ, tóc đỏ, da trắng, ăn nói lưu loát, dáng vóc như tiên hạc. Bởi vậy, nó mặc sức mê hoặc, đánh lừa dân địa phương mà ăn thịt. Người dân còn gọi Mộc Tinh một cái tên khác là quỷ Xương Cuồng.

Lúc bấy giờ Kinh Dương Vương và con trai là Lạc Long Quân đi tuần thú qua khu vực vùng Bạch Hạc đều nghe dân tình ca thán Mộc Tinh bày trò mê hoặc ăn thịt người nên đã quyết định ở lại vùng Bạch Hạc thu phục con yêu thụ này. Hằng ngày hai cha con và những hầu cận giả làm dân thường sống lẫn vào dân địa phương để theo dõi hành tung của Mộc Tinh. Rồi đến một ngày bầu trời đang quang đãng bỗng nhiên mây đen vầng vũ kéo đến một mùi thơm sực nức, rồi xuất hiện một thanh niên dung mạo bất phàm, mi thanh mục tú, làn tóc đỏ rực phiêu phiêu đãng đãng nói nói cười cười làm cho tất cả dân chúng mụ mị. Sau đó nhân lúc thấy người ta như mê như say không phòng bị hắn hóa thân thành cơn gió to cuốn người đi, những người bị gió cuốn đi đa số là phụ nữ trẻ em. Cha con Kinh Dương Vương và hầu cận lập tức đuổi theo nhưng đến gốc cây Chiên đàn thì mất dấu, trải qua mấy lần mất dấu Mộc Tinh Kinh Dương Vương cho con mình và hầu cận mai phục rình hắn ở gốc cây nhưng cũng không thể tiếp cận được, vì mỗi lần tiếp cận đàn hạc trên cây thấy động lại kêu lớn làm đánh động đến Mộc Tinh.

Chẳng làm thế nào được Kinh Dương Vương bèn thay đổi chiến thuật. Ông thấy phải dụ Mộc Tinh ra khỏi cây Chiên đàn thì mới diệt được. Ông chỉ dạy cho người dân cách làm nhạc cụ bằng đá như đàn đá, khánh đá, lại ban cho nhạc cụ bằng đồng hình thù kỳ lạ, nom như hai chiếc đĩa tròn sâu úp vào nhau trên có nhiều họa tiết khi chơi đập hai nửa tạo ra âm thanh. Lại nói về nhạc cụ bằng đồng kì lạ này nó chính là chập cheng hay chũm chọe, có nơi còn gọi là xập xõa hoặc não bạt. Đây là nhạc cụ thời thượng cổ do chính Thần Nông dùng lừa trời đúc thành, khi gõ vào nhau sẽ tạo ra âm thanh đưa người khỏi cơn u mê, sầu não. Về sau cứ mỗi lần tới dịp lễ tết, cúng tế đất trời người Việt lại đưa 

Về sau Kinh Dương Vương hóa thân đi đâu, không còn ai biết. Lại nói về Lạc Long Quân dạy dân Việt cách ăn mặc và làm nông, lại dạy cho đạo lý luân thường, lúc bấy giờ người Việt mới bắt đầu có khái niệm về các mối quan hệ quân thần, phụ tử, phu thê, xã hội mới hình thành tôn ti trật tự. Do đó dù Long Quân thường ở thủy phủ chứ không hay lên cạn nhưng bách tính vẫn an cư lạc nghiệp. Hễ dân có việc, chỉ cần gọi lớn "Bố ở nơi nào, mau đến cứu chúng con", thì Long Quân sẽ xuất hiện ngay tức khắc, linh ứng khôn lường.

Về sau Đế Nghi truyền ngôi cho con là Đế Lai. Một lần Đế Lai dẫn theo con gái Âu Cơ đi chu du thiên hạ, tuần qua nước Xích Quỷ, vì ngưỡng mộ thắng cảnh nơi đây nên lưu lại rất lâu, dân Nam do bị người phương Bắc quấy nhiễu mệt mỏi nên đành gọi Long Quân "Bố ở nơi nào, sao để dân Bắc xâm nhiễu chúng con". Lạc Long Quân hiện thân, gặp được nàng Âu Cơ xinh đẹp, bèn hóa thành một chàng trai tuấn tú, xung quanh kẻ hầu người hạ đàn hát chiêng trống vang lừng, cung điện nguy nga tráng lệ, đến cầu hôn Âu Cơ. Âu Cơ cũng vui lòng theo Long Quân.

Long Quân lấy Âu Cơ rồi đẻ ra một bọc, cho là điềm bất thường, vứt ra cánh đồng; qua sáu bảy ngày, bọc vỡ ra một trăm quả trứng, mỗi trứng nở ra một con trai, mới đem về nhà nuôi ai nấy đều khôi ngô thần vũ, tướng mạo phi phàm.