Câu 16: Trình bày 2 PP sản xuất giá trị thặng dư? Vì sao nói giá trị thặng dư siêu ngạch là hình thức biến tướng của giá trị thặng dư tương đối.

Trả lời:

Hai phương pháp sản xuất giá trị thặng dư:

Sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối là giá trị thặng dư thu được do kéo dài thời gian lao động vượt quá thời gian lao động tất yếu, trong khi năng suất lao động, giá trị sức lao động và thời gian lao động tất yếu không thay đổi.

Vd:

Ngày lao động là 8 giờ, thời gian lao động cần thiết (t) là 4 giờ, thời gian lao động thặng dư (t') là 4 giờ, mỗi giờ 1 công nhận tạo ra một giá trị mới là 10 đv thì giá trị thặng dư tuyệt đối là 40 đv, và tỷ suất giá trị thặng dư là:

m = (t'/t) x 110% = (4/4) x 100% = 100%

Giả sử kéo dài thời gian lao động thêm 2 giờ trong khi thời gian tất yếu ko đổi, vậy thời gian lao động thặng dư lúc này là t'=6. Do đó giá trị thặng dư tuyệt đối sẽ là:

m = (t'/t) x 110% = (6/4) x 100% = 150%

Sản xuất giá trị thặng dư tương đối: là giá trị thặng dư thu được do rút ngắn thời gian lao động tất yếu bằng cách nâng cao năng suất lao động trong ngành sx ra tư liệu tiêu dùng để hạ thấp giá trị sức lao động, nhớ đó tăng thời gian lao động thặng dư lên ngay trong điều kiện độ dài ngày lao động, cường độ lao động vẫn như cũ

Vd:

Ngày lao động là 8 giờ, thời gian lao động cần thiết (t) là 4 giờ, thời gian lao động thặng dư (t') là 4 giờ, mỗi giờ 1 công nhận tạo ra một giá trị mới là 10 đv thì giá trị thặng dư tuyệt đối là 40 đv, và tỷ suất giá trị thặng dư là:

m = (t'/t) x 110% = (4/4) x 100% = 100%

Giả định là ngày lao động ko đổi, nhưng công nhân chỉ cần 3 giờ lao động là tạo ra lượng giá trị mới bằng giá trị lao động của mình, khi đó thời gian lao động tặhng dư lúc này là t'=5. Do đó tỷ suất giá trị thặng dư sẽ là:

m = (t'/t) x 110% = (5/3) x 100% = 166%

Do sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật mà hiện nay hình thức bóc lột giá trị thặng dư tương đối đang là phương pháp chủ yếu.

Giá trị thặng dư siêu ngạch là hình thức biến tướng của giá trị thặng dư tương đối vì:

Giá trị thăng dư siêu ngạch là phần giá thị thặng dư thu được do áp dụng khoa học kỹ thuật làm cho giá trị cá biệt của hàng hoá thấp hơn giá trị thị trường của nó.

Giá trị thặng dư tương đối là giá trị thặng dư mà nhà tư sản thu được do tăng năng suất lao động, nhưng nó ko nhiều hơn bao nhiêu so với giá trị thặng dư tuyệt đối.

Cũng với cơ sở bóc lột giá trị thặng dư tương đối, nhưng nhờ vận dụng những tiến bộ khoa học, các nhà tư sản đã cải tiến kỹ thuật, hợp lý hoá sx, những điều này đã làm cho năng suất lao động tăng lên đáng kể. Giá trị thặng dư siêu ngạch là khát vọng của tất cả các nhà tư sản, là động lực khiến họ ko ngừng thúc đẩy cải tiến khoa học kỹ thuật.