Hậu môn nhân tạo là một chỗ mở của hồi tràng hay đại tràng trên thành bụng. Hậu môn nhân tạo có hai kiểu chính: kiểu quai và kiểu đầu tận. Hậu môn nhân tạo được chỉ định trong một số bệnh lý của đại tràng. Loại hậu môn nhân tạo, vị trí làm hậu môn nhân tạo phụ thuộc vào bệnh lý và phương pháp phẫu thuật. Không có sự khác biệt đáng kể về sinh lý bệnh giữa hậu môn nhân tạo đại tràng và hậu môn nhân tạo hồi tràng. Hậu môn nhân tạo hồi tràng ít có biến chứng liên quan đến phẫu thuật hơn, dễ đóng hơn nhưng cũng dễ bị tắc hơn so với hậu môn nhân tạo đại tràng. Tác động nghiêm trọng nhất mà hậu môn nhân tạo mang đến cho người bệnh là sang chấn về tâm lý. Do đó BN phải được thông báo trước và được giải thích về việc cần thiết phải làm hậu môn nhân tạo. Cần phải có tư vấn tốt về tâm lý trước và sau mổ.
-Thời điểm đóng hậu môn nhân tạo:
-BN được phẫu thuật triệt để khi làm hậu môn nhân tạo: đóng sau 4 tuần. -BN được phẫu thuật tạm thời khi làm hậu môn nhân tạo: đóng sau 2 tuần. -Chuẩn bị trước khi đóng: - Nội soi hay chụp X-quang đoạn đại tràng bên dưới hậu môn nhân tạo để chắc chắn rằng không có tổn thương nào ở hai đoạn đại tràng này trước khi đóng hậu môn nhân tạo. - Chuẩn bị đại tràng (đối với hậu môn nhân tạo đại tràng) -Cho kháng sinh dự phòng
CÁC KIỂU HẬU MÔN NHÂN TẠO THƯỜNG GẶP -Hậu môn nhân tạo đại tràng kiểu đầu tận:
-Hậu môn nhân tạo đại tràng kiểu quai:
-Hậu môn nhân tạo hồi tràng kiểu đầu tận:
-Hậu môn nhân tạo hồi tràng kiểu quai:
-Hình ảnh chúng ta thấy được bên ngoài thành bụng HMNT:
Mục tiêu chăm sóc :
-Thay túi dán sau mỗi khi hậu môn nhân tạo ra phân. -Theo dõi và phát hiện sớm các biến chứng để có thái độ xử trí kịp thời -Chăm sóc tốt phần da quanh hậu môn nhân tạo: rửa da bằng xà-phòng trung tính sau đó lau khô mỗi khi thay túi dán hậu môn nhân tạo. -BN ăn uống điều độ, tránh rượu bia và các chất có thể sinh nhiều hơi. -BN có hậu môn nhân tạo vĩnh viễn có thể được hướng dẫn tự thụt tháo hậu môn nhân tạo. -BN sống hòa nhập và sinh hoạt bình thường với xã hội
Một số loại túi HM thông dụng:
Hướng dẫn quy trình thay túi hậu môn nhân tạo YouTube
Kỹ thuật thay túi tại nhà (tự thay)
YouTube
Kỹ thuật thụt tháo HM khi táo bón (tự chăm sóc)
YouTube
Biến chứng:
Tắc ruột:
Nguyên nhân: Đường hầm trên thành bụng quá hẹpCòn tổn thương ở đoạn đại tràng phía trên hậu môn nhân tạoHậu môn nhân tạo bị xoắnHậu môn nhân tạo bị đưa lộn đầuThoát vị cạnh hậu môn nhân tạo (nghẹt) Xử trí: mổ lại, tuỳ tổn thương mà xử trí.
Viêm tấy da quanh hậu môn nhân tạo:
Thường xảy ra ở hậu môn nhân tạo hồi tràng.
Xử trí:Dán túi dán để hạn chế dây dịch ruột ra xung quanh.Chăm sóc da: rửa bằng xà-phòng trung tính, lau khô, thoa thuốc mỡ oxýt kẽm.Kháng sinh Áp-xe quanh hậu môn nhân tạo:
Nguyên nhân: dây trùng đáng kể khi làm hậu môn nhân tạo.
Xử trí: cắt chỉ, tách một phần miệng hậu môn nhân tạo ra khỏi mép da để thoát mũ, thay băng hằng ngày.
Hoại tử hậu môn nhân tạo:
Nguyên nhân: đoạn đại tràng được đưa ra làm hậu môn nhân tạo bị thiếu máu do xoắn hay chọn mạch máu không tốt.
Xử trí: Theo dõi thêm, nếu hậu môn nhân tạo ra phân và phần hoại tử không lan xuống quá lớp cân thành bụng.Mổ lại, nếu nghi ngờ xoắn hậu môn nhân tạo hay phần hoại tử lan sâu quá lớp cân thành bụng. Hậu môn nhân tạo bị tụt vào xoang bụng:
Nguyên nhân:Đoạn đại tràng đưa ra làm hậu môn nhân tạo quá căngĐính đại tràng vào thành bụng không đúng kỹ thuậtHậu môn nhân tạo bị hoại tửXử trí:Mổ lại, làm lại hậu môn nhân tạoĐóng hậu môn nhân tạo nếu đã đến thời điểm đóng Thoát vị cạnh hậu môn nhân tạo:
Nguyên nhân:Lổ mở thành bụng quá rộngKhâu đính thành đại tràng vào thành bụng không đúng kỹ thuậtXử trí:Khâu hẹp lại lổ mở thành bụngKhâu đính lại thành đại tràng vào thành bụngĐóng hậu môn nhân tạo nếu đã đến thời điểm đóng Sa hậu môn nhân tạo:
Nguyên nhân: thường xảy ra ở hậu môn nhân tạo kiểu quai.
Xử trí:Làm lại hậu môn nhân tạo, chuyển kiểu quai thành kiểu đầu tận.Đóng hậu môn nhân tạo, nếu đã đến thời điểm đóng.