yunseong lấy hơi trước khi bước lên bục. anh được đón tiếp bằng các tràng vỗ tay, rồi cử tọa chìm vào trong không gian mờ tối. anh ngồi vào sau một cái bàn có lắp chiếc đèn bằng đồng như thổi ánh sáng lên bài viết của anh; yunseong nắm rõ bài phát biểu của mình; anh đã thuộc lòng những gì muốn trình bày. tác phẩm đầu tiên của vladimir radskin mà anh giới thiệu tối nay được chiếu lên một màn hình khổng lồ phía sau lưng. anh chọn cách cho trình chiếu các bức tranh của nhà danh họa người nga theo trình tự ngược thời gian. loạt đầu tiên với các khung cảnh nông thôn nước anh thể hiện rõ công trình mà radskin đã hoàn thành vào cuối cuộc đời do bệnh tật mà yểu mệnh của ông.

radskin đã vẽ những bức họa cuối cùng trong phòng ngủ, nơi mà căn bệnh đã không cho phép ông rời bước. ông qua đời ở tuổi sáu mươi hai. hai bức chân dung lớn nhất của ngài edward langton, thương gia, nhà sưu tầm danh tiếng đã bảo trợ cho vladimir radskin, một vẽ ông đang đứng, bức kia tả ông ngồi sau một chiếc bàn làm việc bằng gỗ gụ. mười bức tranh khắc họa với một sự nhạy cảm không giới hạn cuộc sống của dân nghèo tại các khu ngoại ô ở luân-đôn vào cuối thế kỉ thứ xix. mười sáu bức tranh nữa cũng đã góp mặt trong buổi giới thiệu đầy đủ của yunseong. mặc dù vẫn chưa biết chính xác thời kì ra đời, nhưng chủ đề trong tranh khiến người ta nghĩ đến thời trai trẻ của họa sĩ tại nước nga. sáu bức trong số đó do chính sa hoàng đặt hàng, tái hiện chân dung của những nhân vật quyền cao chức trọng của triều đình, và mười bức khác được vẽ theo cảm hứng về đời sống khổ cực của nhân dân. những khung cảnh đường phố ấy chính là nguyên nhân khiến radskin bị trục xuất vĩnh viễn và buộc phải vội vã rời khỏi quê hương mà không bao giờ còn được quay trở lại. đó là khi sa hoàng cho phép ông được trưng bày các tác phẩm trong gian triển lãm riêng của ngài tại cung điện ermitage ở saint-péterbourg, vladimir đã cho treo một vài bức tranh trong số đó và đã gây ầm ĩ. sa hoàng thoắt chuyển sang căm giận ông ghê gớm vì đã cả gan vẽ lại những nỗi thống khổ của dân chúng còn sống động hơn cả việc ca ngợi sự ưu việt của triều đại. lịch sử kể lại rằng khi quan tham nghị văn hóa trong triều hỏi ông vì sao làm như vậy, vladimir đã trả lời rằng nếu con người muốn thống trị bằng cách nuôi dưỡng những điều dối trá, thì tranh của ông tuân theo nguyên tắc hoàn toàn trái ngược.

nghệ thuật, trong những thời khắc yếu đuối nhất, cũng chỉ có thể đẹp hơn mà thôi. phải chăng sự cùng quẫn của người dân nha không đáng được miêu tả như chính bản thân sa hoàng? ngài cố vấn, một người rất coi trọng vladimir, đã chào từ biệt ông bằng một cử chỉ cay đắng. ông ta hé cánh cửa bí mật trong gian thư viện khổng lồ chất đầy bản chép tay quý giá và giục chàng trai trẻ chạy trốn thật nhanh trước khi mật vụ tới tìm anh. từ nay trở đi, ông sẽ không còn giúp gì được cho anh nữa. xuốnh hết chiếc cầu thang xoắn, vladimir đi theo một hành lang dài tối tăm, giống như một lối mòn dẫn tới địa ngục. đôi tay lần mò trong bóng tối theo các vách tường thô ráp, anh tiến dần về phía tây của cung điện, khom mình đi dưới những đường hầm hoặc những hang đá ẩm ướt. nhữnh con chuột già xlavơ chạy lang thang ngược chiều thỉnh thoảng sượt qua mặt anh, rồi tỏ ra quan tâm tới kẻ đột nhập này đến mức quay lại chạy theo cắn vào chân anh.

cho tới khi đêm xuống, vladimir ngoi lên mặt đất và tìm thấy chỗ trốn trên sàn một chiếc xe ngựa, náu mình trong đống rơm cũ đã bị đám ngựa của sa hoàng xéo nát. anh ẩn mình trong đó chờ trời sáng và chạy trốn khỏi cung điện khi ban mai vừa rạng.

tất cả các tác phẩm của vladimir đã bị tịch thu ngay chiều hôm ấy. chúng cháy bùng lên trong cái lò sưởi khổng lồ của một bữa tiệc lớn do ngài cố vấn của sa hoàng tổ chức. buổi tiệc kéo dài bốn giờ đồng hồ.

tới nửa đêm, mọi khách mời vội xúm lại bên cửa sổ để thưởng thức một buổi trình diễn ở phía trong cung điện. néo mình trong hốc tường, vladimir chứng kiến vụ ám sát. người yêu anh – clara, bị bắt ngay trong buổi tối, và bị hai tên lính gác kéo tới nơi hành hình. ngay từ khi ra đến sân, mắt nàng đã không rời các vì tinh tú. mười hai họng súng giương lên. vladimir cầu trời để đôi mắt nàng quay lại nhìn anh lần cuối cùng. nhưng nàng không làm như thế, nàng hít một hơi thật sâu, mười hai họng súng cùng phun lửa. đôi chân khuỵu xuống và cơ thể bị xé nát của nàng ngã vật xuống nền tuyết dày vấy máu. tiếng vọng tình yêu của nàng vượt qua những bờ tường vây lan xa, và sự im lặng lại bao trùm không gian. trong sự soi sáng của nỗi đau đang bóp nghẹt tim anh, vladimir phát hiện ra sự sống còn mãnh liệt hơn cả nghệ thuật của anh. sự tương hợp hoàn hảo của tất cả các màu sắc trên đời này cũng không thể miêu tả được nỗi đau của anh. đêm đó trong tâm trí anh, rượu vang chảy tràn trên các bàn tiệc chẳng khác nào dòng máu chảy ra từ cơ thể không sự sống của clara. từng dòng máu đỏ như son loang trên chiếc áo khoác màu trắng, vẽ thành những vệt ngoằn ngoèo trên nền gạch trơ trụi như khắc trong trái tim chàng họa sĩ những vết rạn đen ngòm. vladimir đã mang trong tâm trí một trong những tác phẩm đẹp nhất mà ông thực hiện tại luân-đôn mười năm sau đó. tronh thời gian sống tha hương, ông đã tái hiện lại quãng đời bị hủy hoại của mình tại nước nga với phong cách thay đổi, bởi không bao giờ vladimir còn vẽ thân thể hay khuôn mặt phụ nữ, cũng như không bao giờ còn thấy trên tranh của ông xuất hiện bất kỳ một chấm đỏ nào nữa.

hình ảnh minh họa cuối cùng biến mất khỏi màn hình. yunseong cảm ơn cử tọa đã hưởng ứng buổi hội thảo của anh với sự hoan hô nhiệt liệt. nhưnhx tràng pháo tay như đè lên đôi vai anh như những gánh nặng làm trăn trở cả tính kín đáo của anh. anh cúi gập người, vuốt ve tấm bìa bọc tập tài liệu, ngón tay mân mê theo những nét chữ viết tên vladimir radskin. "họ đang tung hô ông đấy, ông bạn già ạ!", anh thì thầm. đôi má bừng đỏ, anh cầm lấy cặp và vẫy tay chào cử tọa lần cuối một cách vụng về. trong khán phong, một người đàn ông đứng lên và ra hiệu cho anh, yunseong ôm chặt chiếc cặp vào ngực và lại quay người về phía cử tọa. người đàn ông tự giới thiệu bằng dọng rõ ràng và dõng dạc.

"drantz jarvitch, của tạp chí nghệ thuật và tin tức. thưa mr. hwang, ông có thấy việc không một bức tranh nào của vladimir radskin được trưng bày trông một bảo tàng lớn là một điều bình thường không? ông có nghĩ rằng những người phụ trách bảo tàng đã không nhận ra tài năng của ông ấy?"

yunseong tiến sát lại micro để trả lời người vừa đặt câu hỏi cho anh.

"tôi đã dành phần lớn cuộc đời nghiên cứu của mình để giới thiệu về ông và làm cho các tác phẩm của ông được công nhận. radskin là một họa sĩ vĩ đại, song cũng như một số khác, ông đã bị thời đại của mình lãng quên. ônh chưa bao giờ tìm cách lấy lòng ai, sự chân thật là tâm điểm trong tác phẩm của ông. vladimir đã cố gắng vẽ nên niềm hi vọng và quan tâm đến những gì chân thực nhất của con người. Điều này đã khiến ông không chiếm được cảm tình của giới phê bình."

yunseong ngẩng đầu lên. ánh mắt của anh chợt như nhìn vào xa xăm, bị cuốn hút bởi một thời đại khác, một không gian khác. anh thoát khỏi sự lúng túng, và những lời nói tuôn chảy như thể người họa sỹ già đã nhập vào anh để lên tiếng tự bảo vệ mình.

"hãy nhìn những khuôn mặt mà ông đã vẽ, những luồng sáng mà ông tạo nên, cũng như vẻ độ lượng và vẻ hổ thẹn của các nhân vật trong tranh ông. không hề có bất cứ một bàn tay nào nắm lại, không một ánh nhìn dối trá."

gian phòng chìm trong im lặng, một người phụ nữ đứng lên.

"sylvie leroy, gian tekné của bảo tàng louvre. truyền thuyết kể lại rằng chưa một ai từng được nhìn thấy tác phẩm cuối cùng của vladimir radskin, một bức tranh cho đến nay vẫn chưa được tìm thấy. ông nghĩ thế nào về điều này?"

"đó không phải là truyền thuyết, thưa bà. trong một lá thư gửi tới alexis savrassov, radskin viết rằng mặc dù đang bị căn bệnh hành hạ khiến ông ngày một yếu dần, ông vẫn đang thực hiện một tác phẩm mà ông cho là đẹp nhất trong đời ông. khi savrassov hồi đáp để hỏi thăm sức khỏe và hỏi ông đang ở gian đoạn nào của công việc, vladimir trả lời: "hoàn chỉnh bức tranh này là liều thuốc duy nhất chống lại nỗi đau ghê gớm đang cào xé ruột gan tôi". vladimir radskin qua đời sau khi đã hoàn thành bức tranh cuối cùng. Bức tranh này đã biến mất một cách bí ẩn trong một buổi đấu giá danh tiếng được tổ chức ở luân-đôn năm 1868, một năm sau khi họa sỹ qua đời."

yunseong giải thích rằng bức tranh đó, có thể là một tác phẩm lớn, đã được rút khỏi buổi bán đấu giá vào phút cuối vì một số lý do mà chính bản thân anh cũng không được biết, toàn bộ tranh của vladimir radskin đã không tìm được người mua trong suốt ngày hôm áy. hoạ sỹ đã bị lãng quên trong một thời gian dài. đó là một sự bất công làm buồn lòng yunseong cũng như bất cứ ai coi người họa sỹ này là một trong những nghệ sỹ lớn nhất của thế kỉ mà ông đã sống.

"sự giàu có của một trái tim nghệ sĩ luôn khêu lên lòng ghen tị hoặc sự khinh miệt của những người cùng thời. một số chỉ nhận thấy vẻ đẹp trong những gì đã chết. nhưng ngày nay, thời gian chẳng còn tác động gì tới vladimir radskin nữa. nghệ thuật nảy sinh từ xúc cảm, đó là điều khiến nó trở nên vĩnh hằng, bất tử. tuy nhiên, phần lớn các tác phẩm của ông hiện được trưng bày trong các bảo tàng nhỏ hoặc nằm trong một vài bộ sưu tập tư nhân lớn.

"người ta kể rằng trong tác phẩm cuối cùng, hình như radskin đã vi phạm quy tắc của mình và dường như đã sáng tạo ra một màu đỏ đặc biệt?" một người khác lại hỏi.

cả gian phòng như chờ đợi câu trả lời của yunseong. anh chắp tay sau lưng, nheo mắt và ngẩng đầu lên

"như tôi đã nói với các vị, bức tranh này đã đọt ngột biến mất, trước khi được ra mắt công chúng. và cho tới nay, không hề để lại bất cứ một dấu vết nào. bản thân tôi cũng tìm kiếm mọi bóng dáng của nó kể từ khi bước vào nghề. chỉ duy nhất các bức thư mà vladimir radskin trao đổi với đồng sự savrassov và một vài bài báo thời kì đó chứng tỏ nó đã từng tồn tại. cần thận trọng mà đáp rằng mọt khẳng định khác về nội dung cũng như cấu tạo của nó đều là truyền thuyết. cin cảm ơn quý vị."

yunseong lại đón nhận một tràng vỗ tay nữa rồi bước vội về cuối khán phòng, lui vào hậu trường. peter đang chờ anh, ôm lấy vai anh và chúc mừng.

vào cuối buổi chiều, các phòng hội thảo của trung tâm hội nghị miami đã vãn bóng bốn ngàn sáu trăm khách cùng đến trong ngày hôm đó. làn sóng người đã chia thành từng dòng nhỏ chảy vào vô số quán bar và tiệm ăn trong khu phố. với diện tích ba mươi ngàn piê(*) vuông, khu jame l.knight center được nối bằng một lối đi dạo ngoài trời tới khách sạn hyatt regency với hơn sáu trăm phòng.

một tiếng đồng hồ đã trôi qua kể từ khi buổi hội thảo của yunseong kết thúc. peter kè kè điện thoại di động còn yunseong thì chiếm chiếc ghế cao của quầy bar. anh gọi một ly bloody mary và cởi nút cổ áo sơ mi. trong một góc phòng được chiếu bởi thứ ánh sáng màu đồng, một nghệ sĩ dương cầm già nua đang rải vào không gian bằng một khúc nhạc của charlie haden. yunseong nhìn người đang đệm vĩ hồ cầm. anh ta ôm chặt cây đàn vào lòng, khẽ thì thầm với nó từng nốt nhạc mà anh ta đang chơi. rất ít người chú ý tới họ. dù rằng họ chơi thật tuyệt. nhìn họ, người ta có thể dễ dàng đoán ra họ đã đồng hành qua một chặng đường dài. yunseong đứng dậy đặt một tờ mười đô la vào chiếc ly có chân để trên chiếc dương cầm steinway. để cảm ơn, chạc công chơi contrabass gảy một tiếng khô khốc lên các dây đàn. khi yunseong quay trở lại quầy bar, tờ bạc đã biến mất mà khúc hòa song tấu vẫn trôi chảy không một nốt nhạc nào bị lỡ. một người đàn bà đã ngồi vào chiếc ghế cao cạnh chỗ yunseong. họ nhã nhặn chào nhau. mái tóc màu bạch kim của bà khiến anh nghĩ ngay đến mẹ mình. có quãng đời mà ký ức của chúng ta lưu giữ về cha mẹ mình không thay đổi, như thể tình yêu tước đoạt của chúng ta ký ức về tuổi già của họ.

người đàn bà nhìn vào vạt áo vét của yunseong nơi cài chiếc thẻ anh quên chưa gỡ ra, nhờ đó bà ta biết tên anh cũng như việc anh là một chuyên gia thẩm định tranh có hạng.

"giai đoạn nào vậy?" bà ta hỏi thay cho câu chào.

"thế kỉ thứ xix." anh trả lời và cầm ly lên.

"một giai đoạn tuyệt vời!" người đàn bà tiếp lời và nhấp một ngụm rượu buốc-bông mà người phục vụ vừa rót đầy ly. "tôi đã dành phần lớn những nghiên cứu của mình cho giai đoạn này."

bị kích thích bởi trí tò mò, tới lượt yunseong cúi người để xem chiếc thẻ bà đeo trên cổ. người ta có thể thấy trên đó có tên hội nghị chuyên đề về các khoa học thần bí mà bà tham dự. yunseong để lộ sự ngạc nhiên của mình bằng một cái lắc đầu nhè nhẹ.

"anh không thuộc loại người làm gì cũng chăm chăm vào lá số tử vi, số má của mình phải không nào?" người đàn bà hỏi anh.

bà hớp một ngụm nữa và nói thêm:

"nói để anh yên tâm, tôi cũng không!"

bà quay người trên chiếc ghế và chìa bàn tay về phía anh, ngón áp út đeo chiếc nhẫn nạm một viên kim cương lớn.

"chiếc nhẫn này được chế tác theo kiểu cổ, bà nói tiếp, nó gây ấn tượng hơn trọng lượng thực của nó tính bằng ca-ra. nhưng đây là một viên đá gia truyền, và tôi đặc biệt yêu nó. tôi là giáo sư, tôi phụ trách một phòng thí nghiệm tại trường đại học yale."

"bà nghiên cứu về đề tài gì?"

"về một hội chứng."

"một căn bệnh mới ư?"

đôi mắt ánh lên sự ranh mãnh, bà trấn an anh.

"hội chứng 'đã từng gặp'!"

đã lâu nay, chủ đề này thu hút trí tò mò của yunseong. cái cảm giác đã từng trải nghiệm những gì đang đến với mình không hề lạ lẫm.

"tôi nghe nói chính não bộ của chúng ta có thể lường trước được sự kiện sẽ xảy ra."

"ngược lại, đó chính là sự biểu đạt của tiềm thức."

"nhưng nếu chúng ta chưa từng trải qua sự kiện đó, thì làm sao chúng ta có thể nhớ về chúng được?"

"ai bảo anh biết rằng anh chưa từng trải qua?"

bà bắt đầu nói chuyện với anh về cuộc sống trong tiền kiếp và yunseong tỏ vẻ gần như giễu cợt. người đàn bà hơi lùi lại và nhìn anh dò xét.

"anh có cái nhìn thật hay. anh có hút thuốc không?"

"không."

"tôi cũng đoán thế, mùi thuốc có làm anh khó chịu không?" bà ta hỏi và rút từ trong túi ra một bao thuốc.

"cũng không luôn." yunseong trả lời.

anh với lấy một bao diêm đặt trên quầy, quệt một que và đưa về phía bà ta. điếu thuốc bắt lửa. ngọn lửa cũng vụt tắt.

"bà có dạy học không?" anh hỏi.

"thỉnh thoảng tôi cũng có một giảng đường đông nghẹt. nếu anh không tin vào cuộc sống trong kiếp trước, thì sao lại đưa mình vào thế kỷ xix?"

yunseong bị chạm tự ái, anh suy nghĩ một lúc rồi nghiêng sang bà ta.

"tôi có mối liên hệ gần như đam mê với một họa sỹ thời đó."

bà ta cắn vụn một viên đá đang ngậm trong miệng và đưa mắt nhìn về phía cái giá chất đầy rượu.

"người ta quan tâm tới những kiếp trước bằng cách nào vậy?" yunseong hỏi tiếp.

"bằng cách nhìn vào đồng hồ và cảm thấy không hài lòng với những gì được ghi trên đó."

"chính thế, đây là một quan điểm mà tôi đã thử tìm mọi cách để giải thích cho người bạn thân nhất của tôi hiểu. ngoài ra, tôi cũng chẳng đeo đồng hồ bao giờ!"

người đàn bà nhìn anh chăm chú và yunseong cảm thấy mất tự nhiên.

"xin bà thứ lỗi," yunseong lại nói: "tôi không hề có ý chế nhạo bà.

"thật hiếm thấy một người đàn ông xin lỗi. chính xác anh làm gì trong lĩnh vực hội họa?"

mẩu tàn thuốc cong trĩu sắp rụng xuống quầy bar. yunseong đẩy chiếc gạt tàn hứng phía dưới ngón tay trỏ vàng khè của người đang nói chuyện với anh.

"tôi chuyên về thẩm định."

"vậy là nghề nghiệp buộc anh đi nhiều nơi."

"quá nhiều."

người đàn bà có mái tóc màu bạch kim mân mê mặt kính chiếc đồng hồ đeo tay.

"thời gian cũng chu du đây đó. nó chuyển từ địa điểm này sang địa điểm khác. chỉ trong đất nước này thôi đã có đến bốn múi giờ khác nhau rồi."

"tôi không thể chịu nổi những sự lệch giờ này nữa, cái dạ dày của tôi cũng vậy. có những tuần tôi dùng bữa sáng vào giờ ăn tối."

"nhận thức của chúng ta về thời gian bị lệch lạc. thời gian là một chiều không gian chứa đầy những hạt năng lượng. mỗi loài vật, mỗi con người, mỗi nguyên tử xuyên qua chiều không gian này bằng cách khác nhau. có thể một ngày nào đó tôi sẽ chứng minh rằng chính thời gian mới chứa đựng vũ trụ chứ không phải ngược lại."

đã khá lâu rồi yunseong không gặp một người đam mê một vấn đề đến độ anh hoàn toàn bị hút vào cuộc trò chuyện. người đàn bà tiếp tục chủ đề của mình.

chúng ta cũng từng tin rằng trái đất bằng phẳng và mặt trời quay quanh chúng ta. đa số con người chỉ tự hài lòng tin vào những gì mình nhìn thấy. một ngày nào đó chúng ta sẽ hiểu ra rằng thời gian luôn vận động, nó cũng quay như trái đất và không ngừng giãn nở.

yunseong trở nên bối rối. để che giấu điều đó, anh lục túi áo vét của mình. người đàn bà tóc trắng ghé sát mặt anh.

"cho đến khi chúng ta chấp nhận xét lại vấn đề những lý thuyết tự mình phát minh ra, chúng ta sẽ hiểu thêm rất nhiều điều về độ dài tương đối và thực chất của một kiếp sống."

"đó là điều bà giảng trên lớp phải không?" yunseong hỏi và hơi lùi lại.

"trông mặt anh kìa! anh có hình dung nổi nét mặt những sinh viên của tôi nếu hôm nay tôi tiết lộ với họ thành quả nghiên cứu của tôi không? chúng ta còn quá sợ hãi, chúng ta vẫn chưa sẵn sàng. và cũng ngu muội như chính tổ tiên chúng ta, chúng ta quy tất cả những gì vượt tầm hoặc gây nhiễu hiểu biết của chúng ta thành siêu linh hoặc bí hiểm. chúng ta là một sinh vật say mê tìm hiểu nhưng lại sợ khám phá. chúng ta trả lời nỗi sợ hãi của mình bằng các đức tin, cũng hơi giống như các thủy thủ thời xưa từ chối ý tưởng đi du lịch và tin chắc rằng nếu rời xa điều họ nằm lòng thì thế giới sẽ rơi vào một vực sâu không đáy."

"nghề của tôi cũng có những khía cạnh khoa học của nó. thời gian làm phai nhạt màu sắc trong tranh và khiến cho nhiều thứ không thể thấy được bằng mắt thường. bà không thể hình dung được những điều kì diệu mà chúng tôi đã khám phá ra trong quá trình phục chế một bức tranh đâu."

người đàn bà chợt túm lấy cánh tay anh. bà nhìn anh chằm chằm. hai đồng tử màu nước biển của bà chợt như lóe sáng.

"mr. hwang, ông vẫn chưa nắm bắt được tầm vóc của vấn đề. nhưng tôi không muốn quấy rầy ông bằng hàng mớ lời lẽ. tôi cứ thao thao bất tuyệt mối khi đề cập đến vấn đề này."

(*) 1 piê = 30cm